Міфы і факты аб пратэстах у Балгарыі супраць еўраінтэграцыі

23 лютага 2025 года на YouTube-канале CTVBY было размешчана відэа з крычаным загалоўкам: “Балгары спалілі пудзіла еўрачыноўнікаў! Вялікі мітынг супраць ЕС у Сафіі! #балгарыя #еўрасаюз #крызіс”. Відэа сабрала каля 600 тысяч праглядаў.
Змест гэтага сюжэта:

Незадаволеныя балгары запаланілі вуліцы Сафіі. Мясцовыя жыхары выйшлі на маштабны мітынг супраць рашэння ўладаў зрабіць еўра нацыянальнай валютай. Штурмам яны ўзялі будынак прадстаўніцтва ЕС. Пратэстуючыя падпалілі ўваходныя дзверы Еўракамісіі і закідалі фасад парламента фарбай. Сабраныя таксама падпальвалі пудзіла еўрачыноўнікаў. У падзеі давялося ўмешвацца паліцыі. Затрыманы шэсць чалавек. Людзі занепакоены тым, што ўвядзенне адзінай валюты прывядзе да рэзкага росту цэн і зруйнуе фінансавую незалежнасць Балгарыі. Нагадаю, што мясцовыя ўжо не першы раз дэманструюць сваю непрыязнасць да еўраінтэграцыі, якую насаджае новы ўрад. Ён быў зацверджаны ў студзені па выніках датэрміновых выбараў і працуе над далучэннем краіны да ЕС.

Наш вердыкт на падставе праведзеных аналізаў:

Вердыкт: Няправільны

Прычыны:

• Тэзіс або сцвярджэнне цалкам ілжывыя: інфармацыя з некалькіх крыніц або меркаванні некалькіх экспертаў у канкрэтнай галіне супярэчаць яму.
• Прычынна-выніковыя сувязі і сувязі відавочна не існуюць, як сцвярджаецца.
• Пры цытаванні істотныя часткі апускаюцца, пераставляюцца, змяняюцца або няправільна перакладаюцца з замежнай мовы, у выніку чаго сэнс сказанага прынцыпова змяняецца.
• Падзея адбылася ў істотных аспектах інакш, чым заяўлена.

Рэйтынгавая шкала праверкі

Поўнасцю відэа:

Разбіраемся, наколькі гэта адпавядае рэчаіснасці.

1. Ці былі масавыя пратэсты?
Пратэсты сапраўды мелі месца 21 лютага 2025 года. Аднак, паводле дадзеных Associated Press, на вуліцы выйшлі каля 1000 чалавек, а не “шматтысячны натоўп”. Асноўнымі арганізатарамі былі прадстаўнікі ультранацыяналістычнай партыі “Адраджэнне”. Хоць пратэстуючыя выкарыстоўвалі піратэхніку і фарбу, іх колькасць не адпавядае сцвярджэнням аб “масавым” характары мітынгу.
2. Ці быў штурм прадстаўніцтва ЕС і падпал?
Згодна з дадзенымі Reuters, пратэстуючыя сапраўды кідалі феерверкі і чырвоную фарбу ў будынак прадстаўніцтва ЕС у Сафіі, а таксама паспрабавалі падпаліць яго ўваходныя дзверы. У выніку сутыкненняў шэсць чалавек былі затрыманы, а дзесяць паліцэйскіх атрымалі лёгкія траўмы. Аднак дадзеных аб пашкоджанні фасада парламента няма.
3. Ці падпальвалі пратэстуючыя пудзілы еўрачыноўнікаў?
Reuters пацвярджае, што дэманстранты палілі пудзілы, якія адлюстроўвалі прэзідэнта Еўрапейскага цэнтральнага банка Крысцін Лагард і іншых еўрапейскіх чыноўнікаў. Гэта сведчыць аб рэзкай антыеўрапейскай рыторыцы часткі пратэстуючых.
4. Ці прывядзе ўвядзенне еўра да росту цэн і разбурэння фінансавай незалежнасці?
Эксперты разыходзяцца ў меркаваннях. Апасенні наконт росту цэн існуюць, асабліва пасля вопыту Харватыі, дзе пасля ўвядзення еўра ў 2023 годзе назіраўся скачок інфляцыі. Аднак эканамісты адзначаюць, што ў доўгатэрміновай перспектыве прыняцце еўра можа прывесці да павелічэння інвестыцый і зніжэння працэнтных ставак, што будзе спрыяць эканамічнаму росту Балгарыі.
5. Ці “навязвае” ўрад Балгарыі еўра?
Балгарыя абавязалася перайсці на еўра ў рамках свайго ўступлення ў ЕС. З 2020 года краіна ўдзельнічае ў механізме ERM II, які з’яўляецца абавязковым этапам перад увядзеннем адзінай валюты. Пераход запланаваны на 1 студзеня 2026 года пры выкананні ўсіх эканамічных крытэрыяў. Такім чынам, працэс увядзення еўра не з’яўляецца раптоўным або прымусовым рашэннем новага ўрада.
Відэа перабольшвае маштабы пратэстаў і іх радыкальнасць, а таксама стварае ўражанне, што Балгарыя прымусова ўводзіць еўра. У рэальнасці пратэсты насілі абмежаваны характар, а прыняцце еўра — запланаваны працэс, звязаны з міжнароднымі абавязацельствамі краіны. Апасенні наконт росту цэн існуюць, але сцвярджэнне аб “разбурэнні фінансавай незалежнасці” з’яўляецца маніпулятыўным.
Цяпер выканаем аналіз дэзінфармацыйных наратываў і семантычны аналіз: