Размеркаванне згадак тэмы «грамадзянскай супольнасці» у студзені 2025 года
Дадзеныя былі сабраны з выкарыстаннем інструментаў, прадастаўленых кампаніяй Oxylabs у рамках Project 4β.
Размеркаванне крыніц па частаце згадак:
Для аналізу на дэзінфармацыйныя наратывы былі абраны публікацыі ў наступных выданнях: 1prof.by, belta.by, minsk.gov.by, minsknews.by, ont.by, pravo.by, sb.by, zviazda.by.
Абярэм найбольш з высокім узроўнем рызыкі “дэзінфармацыйных наратываў”.
Пачнем з так званай “выбарчай кампаніі”.
Дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі Вадзім Гігін у эфіры ток-шоу «Выбары-2025» на АНТ распавёў пра знешні фактар, які ўжо не ўплывае на выбары ў нашай краіне.
Сказаў наступнае, закрануўшы пытанне “грамадзянскай супольнасці”:
Вадзім Гігін: «Звыкла для Захаду нейкім чынам аказаць уплыў на выбары ва ўсходне-еўрапейскай краіне. Але паглядзіце, што мы зрабілі за гэтыя чатыры гады. Увогуле, мы прайшлі вельмі вялікі этап. Усебеларускі народны сход у лютым 2021 года прыняў рэзалюцыю, дзе фактычна была выкладзена праграма палітычнага развіцця нашай краіны на гэтыя чатыры гады. Якую працу каласальную мы правялі? Гэта абмеркаванне і прыняцце новай рэдакцыі Канстытуцыі. Закон аб грамадзянскай супольнасці. Вось тут стаяць дэпутаты, усе прымалі ў гэтым удзел. Закон аб палітычных партыях, перарэгістрацыя палітычных партый. Выбары, Адзіны дзень галасавання практычна год таму. Фарміраванне дэпутацкага корпуса. Склікання Усебеларускага народнага сходу ўжо ў канстытуцыйным статусе. І зараз прэзідэнцкія выбары. Мы выбудавалі сістэму абароны ад знешніх уплываў. Гэта першыя выбары, калі ў знешніх сіл не было ніводнага шанцу паўплываць».
Дэпутат сцвярджае, што знешнія сілы, асабліва Захад, спрабуюць умешвацца ў выбары, што падкрэслівае незалежнасць Беларусі і яе палітычнай сістэмы.
скажэнне фактаў
падмена паняццяў
Сцвярджэнне аб тым, што міжнародныя назіральнікі маюць скрытыя мэты, накіраваныя на звяржэнне ўлады ў Беларусі, стварае вобраз пагрозы з боку Захаду.
дэгуманізацыя
Заявы аб тым, што выбары могуць праходзіць без ‘непажаданых’ кандыдатаў, падкрэсліваюць недавер да міжнародных інстытутаў і назіральнікаў.
неверыфікаваныя дадзеныя
Выступленне дэпутата змяшчае шмат маніпулятыўных тэхнік, накіраваных на стварэнне вобраза пагрозы з боку Захаду і ўмацаванне ўнутранай легітымнасці ўлады. Гэта можа падрываць давер да міжнародных інстытутаў і ўзмацняць палярызацыю ў грамадстве.
Прыцягвае ўвагу публікацыя з загалоўкам: Акцыя «Нашы дзеці» аб’яднала дзяржаву і грамадзянскую супольнасць у клопаце пра юных беларусаў — меркаванне
Якія арганізацыі адносяцца да грамадзянскай супольнасці?
Акрамя прадстаўнікоў органаў дзяржаўнага кіравання і дзяржарганізацый да акцыі штогод актыўна далучаюцца і грамадскія аб’яднанні: Беларускі дзіцячы фонд, БРСМ, БРПА, Беларускі саюз жанчын, ФПБ і «Белая Русь», а таксама бізнес.
Такія арганізацыі маюць канкрэтны, адназначны тэрмін – GONGO.
Акцыя ‘Нашы дзеці’ падкрэслівае адзінства дзяржавы і грамадства ў клопаце пра дзяцей, асабліва пра найбольш уразлівыя групы.
падмена паняццяў
Падкрэсліваецца актыўны ўдзел дзяржаўных органаў і арганізацый у дабрачыннасці, што стварае вобраз клапатлівай дзяржавы.
рытарычныя пытанні
Акцыя дэманструе аб’яднанне розных слаёў грамадства, уключаючы бізнес і грамадскія аб’яднанні, для дасягнення агульнай мэты.
падтрымка метанаратыва
Артыкул стварае пазітыўны вобраз дабрачыннай акцыі, аднак можа выкарыстоўваць маніпулятыўныя тэхнікі для ўзмацнення ўспрымання дзяржаўнага клопату пра дзяцей.
Новы наратыў прапанаваў дзяржаўны think-tank БІСІ:
Вынікі перазагрузкі сістэмы інстытутаў грамадзянскай супольнасці прывялі да ўзмацнення ролі палітычных партый у выбарчым працэсе, аказалі пазітыўны ўплыў на пашырэнне палітычнай граматнасці і грамадзянскай актыўнасці насельніцтва.
Асаблівую трывогу выклікаюць выказванні старшыні праўлення Беларускага саюза журналістаў Андрэя Крывашэева, у якіх паўтараецца той жа набор арганізацый “грамадзянскай супольнасці”
Андрэй Крывашэеў: «Беларусы і Беларусь ужо перамаглі ў гэтых выбарах. Чаму? Таму што мы праводзім гэтыя выбары па нашым нацыянальным заканадаўстве, не азіраючыся на якія-то там БДІПЧ і іншыя грувасткія абрэвіятуры. Мы самі стварылі гэта заканадаўства, самі абнавілі Канстытуцыю, наш асноўны закон. Далей у нас выбудавана цалкам нацыянальная, патрыятычная, палітычная карціна ўсіх флангаў. У нас нашы патрыятычныя левыя, у нас нашы патрыятычныя цэнтрысты – “Белая Русь”, у нас нашы патрыятычныя правыя Алега Сяргеевіча Гайдукевіча. У нас, нарэшце, грамадзянская супольнасць, якая дэманструе сваю сталасць і найвышэйшую палітычную культуру, якая працуе не як цэнтры “сарасят”, якім далі грошы. Тыя пабеглі на вуліцы арганізоўваць беспарадкі. А гэта наша грамадзянская супольнасць. Беларускі саюз жанчын, Беларускі саюз журналістаў, наш БРСМ, наш патрыятычны цэнтр з “Белай Русі”… Дзякуючы ўсяму гэтаму мы ўжо перамаглі! Пытанне, якое будзе вырашацца 26 чысла, – гэта абараніць сваю перамогу».
Сцвярджэнне аб тым, што беларусы ўжо перамаглі ў выбарах, падкрэслівае незалежнасць ад міжнародных назіральнікаў і эліт, што стварае вобраз самадастатковай нацыі.
падмена паняццяў
Супрацьпастаўленне ‘нашай’ грамадзянскай супольнасці і ‘сарасят’, што стварае негатыўны вобраз апазіцыі і ўзмацняе падтрымку ўлады.
рытарычныя пытанні
Згадванне пра ‘грувасткія абрэвіятуры’ і ‘цэнтры сарасят’ намякае на наяўнасць знешніх ворагаў, што ўзмацняе ўнутраную згуртаванасць.
ілжывыя высновы
Артыкул выкарыстоўвае маніпулятыўныя тэхнікі для стварэння вобраза перамогі і згуртаванасці, што можа падрываць давер да міжнародных інстытутаў і ўзмацняць унутраныя канфлікты.
Заключэнне
Аналіз інфармацыйнай прасторы Беларусі ў студзені 2025 года паказвае сістэмнае выкарыстанне дэзінфармацыйных наратываў у дзяржаўных медыя. Сабраныя дадзеныя (1 186 паведамленняў ад 74 крыніц) дэманструюць, што тэма грамадзянскай супольнасці актыўна эксплуатуецца для прасоўвання пэўных палітычных мэтаў.
Высокі ўзровень рызыкі ўяўляюць наратывы антыэлітарнасці, “глабальнага загавору” і распальвання недаверу да міжнародных інстытутаў. Рыторыка афіцыйных асоб, уключаючы дэпутата Вадзіма Гігіна і старшыню Беларускага саюза журналістаў Андрэя Крывашэева, накіраваная на стварэнне вобраза Беларусі як краіны, “якая перамагла знешні ўплыў”.
Асаблівую ролю адыгрывае штучнае падзяленне грамадзянскай супольнасці на “правільную” (праўладныя арганізацыі — БРСМ, БРПА, ФПБ, “Белая Русь”) і “няправільную” (незалежныя арганізацыі, зневажальна называныя “цэнтрамі сарасят”). Нават асвятленне дабрачыннай акцыі “Нашы дзеці” выкарыстоўваецца для ўмацавання вобраза адзінства дзяржавы і лаяльнай грамадзянскай супольнасці.
Выкарыстоўваемыя маніпулятыўныя тэхнікі — эмацыйная правакацыя, скажэнне фактаў, падмена паняццяў, дэгуманізацыя апанентаў — накіраваны на падрыў даверу да міжнародных інстытутаў і ўзмацненне ўнутранай палярызацыі грамадства. У выніку ствараецца скажонае ўяўленне аб грамадзянскай супольнасці Беларусі, што перашкаджае сапраўднаму грамадзянскаму дыялогу і развіццю дэмакратычных інстытутаў.
